طبقه بندی مشاغل موضوع ماده یک قانون نظام هماهنگ کارکنان دولت طبق ضوابط آئیین نامه  اجرائی طرح طبقه بندی مشاغل صورت میگیرد و بر این اساس مشاغلی که حسب مورد در وزارتخانه ها و موسسات مشمول قانون استخدام کشوری به عنوان پست  ثابت سازمانی و در شرکتهای دولتی تابع مقررات استخدامی شرکتهای دولتی بعنوان شغل مستمر شناخته شده است  مشمول مقررات این آئین نامه خواهند بود.
مشاغل موسسات و شرکتهای دولتی که قانونا مکلف به اجرای این آئین نامه هستند وقتی به رسمیت شناخته می شوند که شرح رشته شغلی آنها حسب مورد از طرف سازمان امور اداری و استخدامی کشور تائید و از نظر تخصیص طبقات آن به گروه های حقوقی به تصویب شورای امور اداری و استخدامی کشور برسد.

 

الف- شرح رشته شغلی عبارت از شرحی است که بمنظور مشخص کردن وظایف و مسئولیتها و تعیین شرایط احراز مشاغل قابل تخصیص به آن تهیه می شود و حاوی عنوان ، تعریف ، نمونه ای از وظایف و مسئولیتها ، حداقل شرایط احراز  و همچنین تاریخ تصویب و شماره آن مشاغل است ، میباشد.
ب- تخصیص از نظر این آئین نامه عبارت است از :
1- قرار دادن یک شغل در طبقه شغلی مربوط
2- قرار دادن طبقه شغلی در یکی از گروه های جدول حقوق موضوع ماده یک قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت

تخصیص مشاغل مورد تصدی مستخدمین مشمول این آیین نامه به طبقات شغلی و گروههای مربوط با توجه به شغل مورد تصدی ، مدارک تحصیلی و سنوات تجربی بر اساس فهرست تخصیص تا گروه 10 جدول حقوق با کمیته موضوع ماده 22 آیین نامه اجرائی قانون میباشد . تخصیص به گروههای 11 و بالاتر علاوه بر رعایت مراتب فوق مستلزم ارزشیابی بر اساس ضوابط طرحهای امتیازی مربوط خواهد بود.

الف-مراد از تجربه آن بخش از خدمات دولتی و یا غیر دولتی مستخدم است که سبب افزایش مهارت مستخدم می گردد .
ب- تجربه مربوط عبارت از آن قسمت از خدمات مستخدم است که در رشته مربوط به شغل مورد تصدی او باشد
ج-تجربه مشابه عبارت از آن بخش از خدمات مستخدم است که در زمینه شغل مورد تصدی او باشد (مانند تجربه کمک بهیاری برای بهیاری ، تجربه کارپردازی برای انبارداری ) تشخیص تجربه مشابه بعهده کمیته موضوع ماده 12 آئین نامه خواهد بود.
د- با توجه به تعاریف مندرج در بندهای الف ، ب ، ج ضابطه مورد عمل برای محاسبه تجربه قابل قبول جمع ردیف های زیر خواهد بود :
1- کلیه خدمات انجام شده در رشته مربوط به شغل مورد تصدی
2- کلیه خدمات انتجام شده در رشته های مشابه با شغل مورد تصدی
3- از بقیه خدمات معادل جمع ردیفهای یک و دو

1-    کل سوابق تجربی مربوط و مشابه با مدرک تحصیلی لیسانس مربوط و بالاتر
2-    پس از اخذ مدرک تحصیلی لیسانس مربوط یک دوم سوابق طی شده مربوط و مشابه با مدرک تحصیلی فوق دیپلم قابل احتساب است .
3-    پس از اخذ مدرک تحصیلی لیسانس مربوط یک سوم سوابق طی شده مربوط و مشابه با مدرک تحصیلی دیپلم قابل احتساب است
4-    از بقیه سوابق معادل خدمات بعد از اخذ مدرک لیسانس قابل احتساب خواهد بود0
5-     پس از اخذ مدرک فوق دیپلم مربوط تمام سوابق طی شده مربوط و مشابه با مدرک دیپلم قابل احتساب است .
   هـ -مدت خدمت وظیفه عمومی مستخدمین با توجه به تعاریف بندهای ب و ج به تناسب جزو هر یک از موارد مندرج در بند (د) قابل احتساب است
   و- برای احتساب تجربه بخش غیر دولتی   ارائه مدارک زیر الزامی است :
1- گواهی سابقه کار با قید تاریخ شروع ، استمرار، خاتمه و عنوان شغل مورد  تصدی
2- ارائه لیست یا سیاهه ریز حقوقی سنوات مختلف معتبر و تائیدیه پرداخت کسور بازنشستگی یا سهمیه بیمه
3- گواهی ثبت شرکت یا موسسه یا ارائه جواز تاسیس از مراجع ذیربط.
توضیح :در احتساب تجربه بخش غیر دولتی مستخدمین  فقط آن قمست از تجربه مستخدم که در رشته شغل مورد تصدی او باشد ملاک محاسبه خواهد بود.


یک کارشناس طبقه بندی در هر سازمان با توجه به اصطلاحات و تعاریف کلیدی که در ذیل به شرح مختصری از آن می پردازیم  و در کتاب طرح طبقه بندی مشاغل ذکر شده است جایگاه سازمانی افراد را در آن حوزه مشخص می نماید.

1-طرح طبقه بندی مشاغل :عبارت است از شرح رشته های شغلی ، فهرست تخصیص ، مقررات ، دستورالعمل و آیین نامه اجرایی
2-پست سازمانی : مجموعه وظایف و مسئولیتهایی است که به موجب قانون به صورت مستمر یا غیر مستمر برای ارجاع به یک فرد در نظر گرفته می شود .
3-انتصاب : گماردن مستخدم به پست سازمانی
4-رشته شغلی : عبارت است از یک یا چند طبقه شغلی که از لحاظ نوع کار مشابه هستند اما از لحاظ اهمیت و دشواری وظایف مسئولیت ها دارای درجات مختلف هستند ، مانند کارگزین ، کتابدار و ... طبقه یک هر رشته شغلی از لحاظ اهمیت در پایین ترین سطح و آخرین طبقه در بالاترین سطح آن رشته شغلی قراردارد
5-شرح رشته شغلی : عبارت از شرحی است که مشخص کننده وظایف ، مسئولیتها و شرایط احراز مشاغل قابل تخصیص به یک رشته شغلی مشخص است و حاوی عنوان ، تعریف ، نمونه وظایف و مسئولیتها ، حداقل شرایط احراز ، تاریخ تصویب و شماره تشخیص که خود مبین رسته ، رسته فرعی و  رشته شغلی مشاغل است.
6-شرایط احراز شغل : عبارت است از حداقل خصوصیات فکری ، جسمی و یا سایر نیازهای مربوط که برای انجام وظایف و مسئولیتهای پستهای قابل تخصیص در آن رشته شغلی در نظر گرفته می شود. مهمترین این عوامل عبارت اند از : تحصیلات ، تجربه ، دوره آموزشی
کارآموزی و....
7-رسته : عبارت است از مجموعه رشته های شغلی که از لحاظ نوع کار ، حرفه ، رشته تحصیلی و تجربی  وابستگی نزدیک  دارند  و همراه با هم طیف حرفه ای وسیعی را تشکیل می دهند .مانند رسته اداری و مالی، رسته خدمات و ...
8-رسته فرعی : در یک رسته ، رشته های شغلی که از نظر نوع کار ، حرفه و شرایط احراز وابستگی بیشتری دارند ، در یک رسته فرعی قرار می گیرند ، مانند ، رسته فرعی امور مالیاتی در رسته اداری و مالی و ....
9-تخصیص : عبارت است از قراردادن پست مستخدم در طبقه شغلی مرتبط و سپس قراردادن آن در یکی از طبقه های جدول حقوقی

بدین ترتیب کارشناس طبقه بندی مشاغل با همکاری اعضای کمیته اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل در مورد انتصاب ، ارتقا طبقه و تخصیص پست های سازمانی و بررسی مدارک دانشگاهی که توسط مستخدمین سازمان ارائه می گردد و مشخص نمودن رسته ، رشته شغلی و عنوان پست سازمانی و اختصاص دادن ردیف موجود در سازمان ، جایگاه سازمانی مستخدم را تعیین می نماید.


مجموعه رسته های هشتگانه در کتاب طبقه بندی مشاغل به ترتیب عبارت اند از :

1-    رسته امور آموزشی و فرهنگی  2- رسته اداری و مالی 3- رسته امور اجتماعی 4- رسته امور بهداشتی و درمانی 5- رسته خدمات  6- رسته کشاورزی و محیط زیست 7- رسته فنی و مهندسی  8- رسته فناوری اطلاعات

در ذیل چند ماده قانونی که کارشناس طبقه بندی مشاغل با توجه به آنها پست سازمانی و طبقه شغلی فرد را مشخص می نماید آمده است.

ماده 11-سازمان های دولتی مکلف هستند بر اساس اهمیت وظایف و مسئولیت ها و شرایط احراز مشاغل تمام مشاغل مستمر سازمان را طبقه بندی و ارزیابی کنند و به گروه های مربوط تخصیص دهد.

تبصره : در مواردی که ضرورت ایجاب کند شرح وظایف و شرایط احراز طبقات مشاغل اصلاح شود ، مشاغل تغییر یافته و همچنین مشاغل مستمر جدید ارزیابی و به گروه های مربوط تخصیص می یابد.

ماده 17- ارتقای مستخدم از یک گروه به گروه بالاتر با رعایت شرایط زیر خواهد بود :

1-    در گروه جدید شغل بدون تصدی وجود داشته باشد.(ردیف سازمانی و رشته شغلی مربوطه در سازمان موجود باشد و بلاتصدی باشد)
2-     مستخدم شرایط احراز شغل گروه جدید را از لحاظ تجربه و تحصیل دارا باشد( شرط احراز عنوان پست سازمانی مربوطه را با توجه به مدرک تحصیلی اش داشته باشد)

لازم به ذکر است مستخدمینی که به مرکز منتقل می شوند و یا سوابق خدمتی قبلی دارند نیز توسط کارشناس طبقه بندی مشاغل و طبق ضوابط خاص در مورد محاسبه سوابق مرتبط در مقاطع مختلف ، سوابقشان محاسبه شده و با توجه به مقطع تحصیلی کنونی آنها ، تاریخ ارتقا طبقه بعدی مشخص شده و در سیستم کامپیوتری ودر دفتر سررسیدها ثبت و ضبط می شود .سپس در تاریخ سررسید کارشناس مربوطه تاریخ ارتقا طبقه را  با توجه به مرخصی بدون حقوق یا غیبت احتمالی  مستخدم مجددا محاسبه نموده و صورتجلسه ای را برای طرح در کمیته اجرایی تنظیم می نماید . این صورتجلسه شامل اطلاعاتی نظیر عنوان پست سازمانی ، طبقه کنونی ، مدرک تحصیلی و سوابق مستخدم و طبقه جدید و تاریخ اجرای طبقه مذکور می باشد. این صورتجلسه پس از تشکیل جلسه و امضای اعضای کمیته به کارشناس طبقه بندی ارجاع داده شده و کارشناس مذکور نسبت به ثبت طبقه جدید بهمراه تاریخ اجرا و صدور حکم ارتقا طبقه اقدام می نماید.
در خصوص انتصابات نیز پس از طرح پیشنهاد در کمیته و تصویب آن کارشناس طبقه بندی مشاغل با توجه به موجود بــودن ردیف در تشکیلات اقـــــدام به تخصیص ردیف جدید به فـــرد منتصب را نموده و صورتجلسه تنظیم می نماید0